SKOLYOZ
Skolyoz nedir ? Skolyoz
belirtileri nelerdir ? Skolyoz sıklığı , skolyoz çeşitleri nelerdir ? Skolyozda
tanı yöntemleri nelerdir ? Skolyozda takip ve skolyoz tedavi seçenekleri
nelerdir?
Skolyoz nedir ?
Ayakta duran bir kişiye arkadan bakıldığında omurganın yana
doğru olan eğikliğine skolyoz adı
verilir. Sağa, sola veya her iki yana birden eğiklik olabilir. Normal ve
sağlıklı bir omurgada omurlar arkadan bakıldığında düz bir hat üzerinde durur. Skolyozda ise omurlar yana doğru yer
değiştirmiştir. Bazı durumlarda omurlar kendi eksenleri etrafında dönerler ki
bu duruma rotoskolyoz adı verilir. Rotoskolyoz,
skolyozun kalıcı hale geldiğinin göstergesidir. Skolyozun derecesi düşük
olduğunda, bu durum arkadan bakıldığında belli olmayabilir. Bu nedenle, skolyozun saptanması için kişinin öne
eğilmesinden sonra gözlem yapmak gerekir.
Skolyoz belirtileri
nelerdir ?
Skolyozun erken dönemde saptanması önemlidir. Skolyoz kısmen
aile tarafından çocuğun sırtında eğiklik olduğunun fark edilmesiyle, kısmen de
başka bir hastalığın muayene ve tedavisi sırasında hekimler tarafından
saptanır. Skolyozun erken tanısında ailelere çok büyük görev düşmektedir.
Skolyozun ilerleyici bir omurga bozukluğu olması erken tanının da önemini
ortaya çıkarmaktadır. Ne kadar erken müdahale edilirse, elde edilen sonuçlar da
o kadar yüz güldürücü olmaktadır. Okul çağındaki çocuklara yapılacak basit
birkaç değerlendirme, erken dönemde tanı konulabilmesi açısından önemlidir. Skolyozda :
1.Omuzlardan biri
diğerinden daha yüksektedir,
2.Kürek kemiklerinden
biri daha yüksek veya daha belirgin olabilir,
3.Eller yanda dengeli
bir şekilde dururken bir tarafta kolla vücut arasında daha fazla mesafe vardır,
4.Kalça bir tarafta
daha yüksektedir,
5.Karşıdan
bakıldığında kafa, leğen kemiğiyle karşılaştırıldığında, orta hatta değildir,
6.Belin bir tarafında
ciltte katlantı olabilir,
7.Arkadan
bakıldığında öne eğilen bir kişide sırtın bir yarısı daha yüksektedir.
Bu belirtilerden bir veya birkaçı özellikle okul çağındaki
çocuklarda saptanırsa bir fizik tedavi uzmanına başvurarak gerekli muayene ve
tetkiklerinin yapılması gerekmektedir.
Skolyoz sıklığı
Skolyoz görülme sıklığı konusunda ülkemizde ne yazık ki
sağlıklı veriler bulunmamakla birlikte, Türkiye’de yaklaşık 2.5 milyon skolyoz
hastasının olduğu tahmin edilmektedir. Kız çocuklarda görülme sıklığı daha
fazladır ve okul çağı çocuklarının % 1.5 ila 2’sinde skolyoz vardır.
Skolyoz çeşitleri
nelerdir ?
Skolyoz yapısal ve yapısal olmayan skolyoz olarak iki başlık
altında sınıflandırılır.Yapısal skolyozun nedenleri :
- İdiopatik
skolyoz ; skolyozların % 70 ila 90’ı bu gruptandır. Oluş nedeni
bilinemeyen skolyoz grubudur.
- Doğumsal
skolyoz ; omurganın doğuştan gelen anomalilerinin olduğu gruptur.
- Nöromüsküler
skolyoz
- Romatizmal
hastalıklar sonucu gelişen skolyoz
- Travmalar
sonucu gelişen skolyoz
- Metabolik
hastalıklar sonucu gelişen skolyoz
- Tümörlerle
ilgili skolyoz
Olarak sınıflandırabiliriz.
Yapısal olmayan skolyoz ise
1.Postural skolyoz ; duruş
bozukluğuna bağlı skolyoz
2. Bacaklarda olan uzunluk
farkına bağlı olan skolyoz
3. Kalça eklem kısıtlılıklarına
bağlı olarak gelişen skolyoz
4. İnflamatuar skolyoz
5. Sinir kökü irritasyonuna bağlı
gelişen skolyoz olarak sınıflandırılabilir.
Skolyozda tanı yöntemleri nelerdir ?
Skolyoz tanısında en önemli
yöntem hastanın fizik muayenesidir. Hasta önden, arkadan ve yanlardan bakılarak
ayrıntılı bir şekilde muayene edilir.Hasta belden öne doğru eğdirilerek arkadan
sırtında oluşan yükseklik olup olmadığına bakılır. Vücut simetrisindeki
değişiklikler kaydedilir. Skolyoz varlığı saptandığı taktirde ayakta omurga
grafileri çekilir ve grafi üzerinden skolyozun derecesi saptanır. Skolyozda
omurganın içbükey olan tarafında kaburgalar birbirine yaklaşırken, dışbükey
olan tarafta kaburgalar birbirinden uzaklaşmaktadır Omurgada dönme olup
olmadığına yani rotoskolyoz olup olmadığına bakılır ve bunun derecelendirmesi
yapılır. Omurga eğriliğinin ilerlemesi ve kalıcı duruma geçmesiyle birlikte
eğime katılan omurlar kendi eksenleri etrafında dönmeye başlarlar.Bu duruma
rotoskolyoz adı verilir ve tedaviye vereceği yanıtın zorlaştığının belirtisidir.
Omurlar bu dönme sırasında kendilerine
bağlı olan kaburgaları da birlikte sürüklerler. Buradan da anlaşılacağı üzere
skolyoz tek bir düzlemde değil, 3 boyutlu olarak görülmesi ve tedavi edilmesi
gereken bir omurga bozukluğudur.
Skolyozda takip
Skolyoz ilk saptandığı tarihten
itibaren 6 ayda bir çekilen grafiler ve yapılacak olan ayrıntılı muayeneler ile
takip edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Yapılan takiplerde skolyozun
ilerleme hızı saptanmaya çalışılır. Klasik olarak büyüme döneminin sonunda
skolyozun ilerlemesinin durduğu gibi bir bilgi olmasına karşın o konuda da
tartışmalar sürmektedir. Uzun dönemli hasta izlem verileri yeterli düzeyde
değildir.
Skolyozda tedavi seçenekleri nelerdir ?
Skolyozda tedavi seçenekleri
hastanın eğriliğinin derecesine, yaşına ve cinsiyetine göre farklılıklar
göstermektedir. Öncelikle eğriliğinin ilerleme potansiyeli değerlendirilir.
Klasik bilgi olarak hastanın eğriliği 20 dereceye kadarsa takip önerilir. Aslında
bu dönemde başlanan manuel terapi çok daha etkili olmakta ve ilerleme durduğu
gibi, gerileme de çok daha kolay sağlanmaktadır.
Skolyoz tedavisinde korse
kullanımı da seçenekler arasında olmakla birlikte manuel terapi kadar etkili
değildir. 25 derecenin üzerinde skolyozlarda önerilmesine karşın, hasta
açısından oldukça sıkıntılı bir durumdur. Eğriliğin 40 derecenin üzerinde
olduğu ve yapılan tedavilere karşın ilerleme olan olgularda cerrahi açıdan
hastaların değerlendirilmesi gerekmektedir. Osteopatik manuel terapi her dereceden skolyozda önemli bir tedavi
seçeneği olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tedavi yönteminde, skolyoz ayrıntılı
olarak değerlendirilir ve kısalan kasların uzatılmasına, uzayan kasların
kısaltılmasına ve güçlendirilmesi gereken kasların da güçlendirilerek eğrilmiş
ve dönmüş olan omurların düzeltilmesine çalışılır. Dönmüş olan kaburgaların
normal pozisyonlarına gelmeleri sağlanır. Osteopati
ile skolyozlu hastalarımda oldukça iyi sonuçlar almaktayım. Skolyozda osteopatik
manuel yaklaşımı ayrı bir yazımda sizlerle paylaşmaya çalışacağım.